Zelfzaaiers aan zet

Zelfzaaiers zijn minder gemakkelijk in bedwang te houden dan de meeste andere planten. Ze houden zich aan hun eigen regels en niet altijd aan de onze. Hoewel de uitgezaaide nieuwelingen verrassend vaak terug te vinden zijn op plekken waar ze heel goed tot hun recht komen en prachtig combineren met de planten eromheen, komt het vast en zeker ook wel eens voor dat je een enkele keer iets minder blij zult zijn met hun standplaatskeuze. Als de papavers zich precies voor de voordeur in het pad hebben genesteld bijvoorbeeld, of als de vrouwenmantel, Alchemilla mollis, een wel erg groot stuk border in beslag heeft genomen.

In vergelijking met een ‘gewone’ vaste planten- of heesterborder, waarbij van te voren min of meer vast staat welke afmetingen de planten zullen gaan krijgen, is een border waarin zichzelf uitzaaiende planten worden gebruikt een stuk lastiger te plannen.

Bij zelfzaaiers is het van te voren niet eens zo goed te voorspellen of ze zich in je tuin überhaupt wel zullen gaan uitzaaien. Kortom: deze eigenwijze planten laten zich geen regels voorschrijven, maar dat kleine ongemak staat in geen verhouding met het plezier dat zelfzaaiers met zich meebrengen. Elke tuinliefhebber, behalve dan misschien de tuinier die houdt van een onberispelijke tuin, wordt ongetwijfeld enthousiast bij het zien van alle nieuwe zaailingen die de tuin gratis en voor niets komen opvrolijken.

Laissez faire?

Nu is het beslist niet zo, dat als je zelfzaaiers in je tuin zaait of plant, je de regie over je tuin kwijtraakt en het aan de zelfzaaiers overlaat hoe je tuin er straks uit zal gaan zien.

Het werkt een klein beetje anders: de zelfzaaiers zaaien zich ergens uit en jij bepaalt of je het er mee eens bent of niet. En op die manier is ook, of misschien wel juist, de georganiseerde tuinier die een vrij duidelijk beeld voor ogen heeft wát hij wáár wil hebben, heel goed in staat om zelfzaaiers optimaal tot hun recht te laten komen. Een strakke hand komt namelijk  heel goed van pas om zelfverzekerd en resoluut in te kunnen grijpen waar het nodig is.

Je kunt weliswaar niet exact bepalen waar zelfzaaiers zich uitzaaien, maar het is toch zeker wel enigszins (bij) te sturen. Waar je geen zaailingen wilt, wied je ze gewoon weg (of je verplant ze, indien mogelijk, naar een plek die je wel geschikt vindt). Waar je juist wel zaailingen wilt, zorg je voor stukjes kale grond en help je het lot een handje door er zelf wat zaad uit te strooien. Als de laissez-faire-stijl je beter past, kun je uiteraard ook gewoon afwachten waar de natuur mee komt. Ook dat valt namelijk zelden tegen.