Er is veel bezorgdheid onder tuiniersters(ders) over de afgelopen winter. Vooral het bruin worden van het blad wordt ervaren als deprimerend. Ik las in een tuinlog zelfs dat er een tuindepressie door was ontstaan. Iedereen controleert wat nog leeft en wat ter ziele is gegaan.

Zelf ga ik met de bezem langs de ligusterhaag om van het bruine blad af te komen. Dan zie je hoeveel blad er af valt. Het lijkt ernstiger dan het is, want kijk goed, er zitten alweer heel veel nieuwe knopjes. Ook las ik over het snotterig en zwart geworden blad van smeerwortel en longkruid. Met de hark erdoor is mijn advies. Daar knapt het flink van op en het verjongt meteen.

Extreme vorst hoeft geen probleem te zijn. Hier in Zeeland was net op tijd een mooi pak sneeuw gevallen. Dat zorgt voor een goede isolatie en beschermt de planten die eronder zitten. De planten hebben veel meer te lijden van vorst in combinatie met ochtendzon. Alles was door de zachte winter al zo lekker uitgelopen, maar een paar dagen na de dooi begon er steeds meer bruin te worden. Dus niet tijdens de vorst, maar pas erna. Waardoor komt dat nu?

Niet door vorst alleen...

Zoals mijn vader me vroeger uitlegde: In de winter staat de zon erg laag. Dat zorgt ervoor dat de bladeren al wel zon krijgen, terwijl de bodem nog bevroren is. Juist die combinatie levert problemen op. Het is eigenlijk heel logisch als je goed nadenkt: de wortels staan in de bevroren aarde en kunnen daardoor geen vocht aanvoeren, maar het blad voelt de zon en wil wel vocht verdampen, maar kan dat niet.

Het gevolg? Juist! Het blad verdroogt en verdort, wordt bruin en valt af. Je ziet het aan mijn ligusterhaag. En stuk dat in de schaduw ligt is nog prachtig groen, de andere stukken werden bruin. Ook de Clematis armandii die volop genoot van het zonnetje werd bruin, maar het blad verstopt aan de onderkant is groen gebleven.

Geen wonder dat de lage, wintergroene heesters Raphiolepis umbellata en Daphne tangutica en ook de buxushagen er in mijn tuin nog zo fris en groen uitzien. Ze staan door de laaghangende zon ’s ochtends in de schaduw en konden - in tegenstelling tot de clematis en liguster - langzaam ontdooien.

Dus als je je wintergroene planten wilt beschermen tegen de vorstschade, moet je ze eigenlijk beschermen tegen de ochtendzon. Daarom kalkte mijn vader vroeger de fruitbomen aan de kant van de zon wit... Je begrijpt nu wel waarom!

Over de auteur

Beatrix van IJzendoorn is het ’opperhoofd’ van de Walcherse Zaaiclub. Meer informatie over deze club - en over Bea - vind je op de website van Zaaiclub Walcheren.